مقدمه
در فرآیند توسعه اقتصادی هر کشور، اهمیت سرمایه انسانی به اندازه سرمایه فیزیکی قابل توجه است. به همین دلیل، شاخص توسعه انسانی (HDI) که توسط برنامه توسعه سازمان ملل متحد (UNDP) طراحی شده، به‌عنوان یک معیار برای ارزیابی کفایت سرمایه انسانی در سطح کشورهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. گزارش این شاخص که برای اولین بار توسط مرکز آمار ترکیه منتشر گردیده، شامل سه جزء اصلی است: امید به زندگی، تحصیلات و درآمد.
شاخص توسعه انسانی یک مقیاس عددی بین 0 تا 1 است که با توجه به آن، سطوح مختلفی از توسعه انسانی تعیین می‌شود:
- 0.8 و بالاتر: توسعه انسانی بسیار بالا
- بین 0.7 تا 0.8: توسعه انسانی بالا
- زیر 0.55: توسعه انسانی پایین
اطلاعات مربوط به شاخص توسعه انسانی در ترکیه تنها در سطح ملی و توسط برنامه توسعه سازمان ملل ارائه می‌شد. اما از سال 2023، با انتشار آمارهای میانگین سنوات تحصیلی و امید به زندگی در مدرسه ، امکان تولید این شاخص به‌صورت داخلی و در سطح استانی برای اولین بار فراهم آمده است. این اطلاعات به‌عنوان آماری رسمی با هدف هدایت سیاست‌های ملی، در این بولتن خبری منتشر شده است.
نتایج شاخص توسعه انسانی در سال 2022
شاخص توسعه انسانی کشور در سال 2022 برابر با 0.854 ثبت شده است. این در حالی است که در سال 2018، این شاخص 0.844 بوده و در سال 2022 نسبت به سال 2018، شاهد افزایش 1.1 درصدی به میزان 0.854 هستیم. بر اساس این داده‌ها، ترکیه در زمره کشورهایی با سطح «توسعه انسانی بسیار بالا» طبقه‌بندی می‌شود.
بیشتر بخوانید:شاخص اعتماد اقتصادی ترکیه ۱۰۰+ شد|نفس تازه اقتصاد ترکیه! (مارس ۲۰۲۵)
اجزاء فرعی این شاخص به تفکیک به شرح زیر است:
- امید به زندگی: با کاهشی 2.2 درصدی، به 0.882 رسید.
- تحصیلات: با افزایشی 3.0 درصدی، به 0.807 رسید.
- درآمد: با افزایشی 2.6 درصدی، به 0.875 رسید.
| شاخص | 2018 | 2021 | 2022 | نسبت تغییر نسبت
به سال قبل (%) 2018 |
نسبت تغییر نسبت
به سال قبل (%) |
|---|---|---|---|---|---|
| شاخص توسعه انسانی | 0.844 | 0.851 | 0.854 | 1.1 | 0.4 |
| شاخص امید به زندگی | 0.902 | 0.884 | 0.882 | -2.2 | -0.3 |
| شاخص آموزش | 0.783 | 0.802 | 0.807 | 3.0 | 0.6 |
| شاخص درآمد | 0.853 | 0.868 | 0.875 | 2.6 | 0.8 |
بیشتر بخوانید:روش‌های سرمایه‌گذاری و موفقیت مالی در سال 1404؟!
استانهای برتر در شاخص توسعه انسانی
در سال 2022، استان آنکارا با شاخص 0.891 بالاترین میزان توسعه انسانی را به ثبت رساند. پس از این استان، استانهای استانبول و کوجایلی با 0.886، ازمیر با 0.870 و موغلا با 0.867 قرار دارند. در مقابل، استان آغری با شاخص 0.748، پایینترین وضعیت توسعه انسانی را دارد و به دنبال آن شانلی اورفا، وان، موش و بیتلیس قرار می‌گیرند.
بیشتر بخوانید:شاخص گردش مالی ترکیه | ژانویه 2025
افزایش قابل توجه در کیلیس
استان کیلیس در پنج سال گذشته با 4.1 درصد افزایش در این شاخص ، بیشترین رشد را در این زمینه داشته است. پنج استان برتر با بیشترین افزایش در شاخص توسعه انسانی بین سال‌های 2018 تا 2022 به ترتیب شامل:
- کیلیس: 4.1 درصد
- شیرناک: 4.0 درصد
- چانکیری و حکاری: 3.9 درصد
- آغری: 3.8 درصد
به‌علاوه، استان‌هایی که در این مدت کاهش در شاخص را تجربه کرده‌اند شامل ترابزون با 0.2 درصد، اردو با 0.1 درصد، ریز با 0.03 درصد و کارابوک با 0.02 درصد می‌باشند.
بیشتر بخوانید:بازدهی ملک در ترکیه|بررسی مقایسه‌ای با سایر دارائیها (فوریه ۲۰۲۵)
نتیجه‌گیری
این گزارش نتایج و روندهای کلیدی شاخص توسعه انسانی در سطح استان‌ها را در سال‌های 2018 تا 2022 به تصویر می‌کشد. ترکیه با ثبت افزایش در این شاخص، نمایانگر پیشرفت‌های مهمی در زمینه سرمایه انسانی است. به‌خصوص استانهای با رشد بالا مانند کیلیس و شیرناک نشان‌دهنده موفقیت برنامه‌های توسعه انسانی و اقتصادی در این مناطق هستند. اما در عین حال، ناپایداری در شاخص‌های برخی استان‌ها مانند آغری و دیگران، نیاز به توجه و سیاست‌گذاری هدفمند برای ارتقاء کیفیت زندگی در تمامی استان‌ها را برجسته می‌کند. این داده‌ها به‌عنوان منبعی برای سیاست‌گذاران و پژوهشگران در راستای بهبود وضعیت انسانی و اقتصادی کشور اهمیت دارد.
نسخه بعدی این گزارش در دسامبر 2027 خواهد بود.
برای کسب اطلاعات و گزارشات بیشتر اقتصادی کشور ترکیه و خرید ملک با کارشناسان استارز در ارتباط باشید .
